Overslaan en naar de inhoud gaan

Check-up - Wereldberoertedag 2024: focus op vasculaire risicofactoren

Campagnefoto wereldberoertedag rond sensibilisatie risicofactoren

Een goede controle van de behandelbare vasculaire risicofactoren kan tot 80% van de beroertes voorkomen (3). Sensibiliseren rond vasculaire risicofactoren is daarom cruciaal bij de preventie van cerebrovasculaire accidenten. De huisarts is een belangrijke eerste schakel in de primaire preventie. 

“Dankzij acute behandelingsmogelijkheden zijn de klinische uitkomsten na beroertes significant verbeterd”, stelt dr. Frederik Daems, neuroloog. “Voorbeelden zijn de introductie van intraveneuze trombolyse met alteplase (Actilyse®) sinds het einde van de jaren negentig en het begin van de jaren 2000, en het routinematig gebruik van de trombectomieprocedure sinds 2015. Toch blijft primaire preventie van primordiaal belang om de morbiditeits- en mortaliteitscijfers, evenals de maatschappelijke kosten die hier het gevolg van zijn, terug te dringen.”

Cerebrovasculaire aandoeningen in cijfers

Cerebrovasculaire accidenten drukken een belangrijke stempel op de morbiditeits- en mortaliteitscijfers in België. De meest recente Belgische epidemiologische cijfers uit 2021 tonen een leeftijdsgestandaardiseerde incidentie per 100.000 inwoners van 191 voor mannen en 141 voor vrouwen. Voor mannen zijn cerebrovasculaire aandoeningen de vierde meest frequente doodsoorzaak in België met een leeftijdsgestandaardiseerd sterftecijfers van 59,1 per 100.000 inwoners. Voor vrouwen gaat het om de tweede meest frequente doodsoorzaak met een leeftijdsgestandaardiseerd sterftecijfers van 51,2 per 100.000 inwoners (1). In ons land gaven cerebrovasculaire aandoeningen in 2021 aanleiding tot 135.004 verloren gezonde levensjaren. Dat staat gelijk aan 1159 DALY’s (Disability Adjusted Life Years) per 100.000 inwoners, zijnde 5,3% van het totaal aantal DALY’s in 2021 in België (2). 

Portret dr. Frederik Daems

Bewustwording en controle risicofactoren

“Een bespreking van de vasculaire risicofactoren met de patiënt is een essentieel deel van de diagnostische uitwerking op de stroke-unit in AZ Sint-Maarten”, onderlijnt dr. Daems. “Hieruit blijkt echter dat patiënten regelmatig een te beperkte kennis hebben over de risicofactoren voor een beroerte. Naar aanleiding van de Wereldberoertedag op 29 oktober zet de dienst neurologie dan ook in op een toename van de bewustwording bij patiënten. Ook brengen we de tekenen die toelaten een beroerte snel te herkennen, namelijk de FAST-test, opnieuw onder de aandacht.”

De huisarts kan mee bijdragen om:

  • de aandacht te vestigen op het gegeven dat een onvoldoende gecontroleerde risicofactor vaak onopgemerkt blijft;
  • de minder bekende risicofactoren, zoals het obstructief slaapapnoesyndroom, onder de aandacht te brengen;
  • met concrete effectgroottes verduidelijking te geven over de potentiële winst die bekomen wordt door een risicofactor aan te pakken.

“De huisarts speelt een sleutelrol in het kader van vasculaire risicofactoren. Door een goede samenwerking tussen de eerstelijns- en tweedelijnszorg krijgen patiënten een beter inzicht in hun vasculair risicoprofiel, wat leidt tot een grotere gezondheidswinst,” voegt dr. Daems nog toe. 

Risicoreductie bij een beroerte op basis van cijfers

Patiënten lezen hier meer over het voorkomen en herkennen van een beroerte. Voor meer informatie over de risicofactoren kan u klikken op onderstaande titels. 

Referentielijst

  1. Sciensano. Sterfte en Doodsoorzaken: Doodsoorzaken, Health Status Report, 15 Apr 2024, Brussel, België, https://www.gezondbelgie.be/nl/gezondheidstoestand/sterfte-en-doodsoorzaken/algemene-sterfte-naar-doodsoorzaak 
  2. Sciensano. Ziektelast: Verloren gezonde levensjaren, Health Status Report, 11 Juli 2024, Brussel, België, https://www.gezondbelgie.be/nl/gezondheidstoestand/ziektelast/verloren-gezonde-levensjaren 
  3. American Heart Association, Inc., Together to End Stroke®, High Blood Pressure and Stroke Infographic, 2023
  4. Lawes, C. M., Bennett, D. A., Feigin, V. L., & Rodgers, A. (2004). Blood pressure and stroke: an overview of published reviews. Stroke, 35(4), 1024. 
  5. Amarenco, P., & Labreuche, J. (2009). Lipid management in the prevention of stroke: review and updated meta-analysis of statins for stroke prevention. The Lancet. Neurology, 8(5), 453–463. https://doi.org/10.1016/S1474-4422(09)70058-4
  6. Burchfiel, C. M., Curb, J. D., Rodriguez, B. L., Abbott, R. D., Chiu, D., & Yano, K. (1994). Glucose intolerance and 22-year stroke incidence. The Honolulu Heart Program. Stroke, 25(5), 951–957. https://doi.org/10.1161/01.str.25.5.951
  7. Kernan, W. N., & Inzucchi, S. E. (2021). Treating Diabetes to Prevent Stroke. Stroke, 52(5), 1557–1560. https://doi.org/10.1161/STROKEAHA.120.032725
  8. Nutritional Assessment. (n.d.). Waist-hip ratio (WHR) and waist circumference. Retrieved October 6, 2024, from https://nutritionalassessment.mumc.nl/en/waist-hip-ratio-whr-and-waist-circumferenceWelin L, Svardsudd K, Wilhelmsen L, Larsson B, Tibblin G. Analysis of risk factors for stroke in a cohort of men born in 1913.  N Engl J Med . 1987;317:521–526.
  9. Kawachi, I., Colditz, G. A., Stampfer, M. J., Willett, W. C., Manson, J. E., Rosner, B., Speizer, F. E., & Hennekens, C. H. (1993). Smoking cessation and decreased risk of stroke in women. JAMA, 269(2), 232–236. 
  10. Grotta, J. C., Albers, G., Appel, L. J., et al. (2016). Stroke: 7th edition, pathophysiology, diagnosis, and management. New York, NY: McGraw-Hill Education.
  11. Smyth, A., O'Donnell, M., Rangarajan, S., Hankey, G. J., Oveisgharan, S., Canavan, M., McDermott, C., Xavier, D., Zhang, H., Damasceno, A., Avezum, A., Pogosova, N., Oguz, A., Ryglewicz, D., Iversen, H. K., Lanas, F., Rosengren, A., Yusuf, S., Langhorne, P., & INTERSTROKE Investigators (2023). Alcohol Intake as a Risk Factor for Acute Stroke: The INTERSTROKE Study. Neurology, 100(2), e142–e153. https://doi.org/10.1212/WNL.0000000000201388
  12. Wendel-Vos, G. C., Schuit, A. J., Feskens, E. J., Boshuizen, H. C., Verschuren, W. M., Saris, W. H., & Kromhout, D. (2004). Physical activity and stroke. A meta-analysis of observational data. International journal of epidemiology, 33(4), 787–798. https://doi.org/10.1093/ije/dyh168
  13. Kiely, D. K., Wolf, P. A., Cupples, L. A., Beiser, A. S., & Kannel, W. B. (1994). Physical activity and stroke risk: the Framingham Study. American journal of epidemiology, 140(7), 608–620. https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.aje.a117298
  14. Whelton, P. K., Appel, L. J., Sacco, R. L., Anderson, C. A., Antman, E. M., Campbell, N., Dunbar, S. B., Frohlich, E. D., Hall, J. E., Jessup, M., Labarthe, D. R., MacGregor, G. A., Sacks, F. M., Stamler, J., Vafiadis, D. K., & Van Horn, L. V. (2012). Sodium, blood pressure, and cardiovascular disease: further evidence supporting the American Heart Association sodium reduction recommendations. Circulation, 126(24), 2880–2889. https://doi.org/10.1161/CIR.0b013e318279acbf
  15. Estruch, R., Ros, E., Salas-Salvadó, J., Covas, M. I., Corella, D., Arós, F., Gómez-Gracia, E., Ruiz-Gutiérrez, V., Fiol, M., Lapetra, J., Lamuela-Raventos, R. M., Serra-Majem, L., Pintó, X., Basora, J., Muñoz, M. A., Sorlí, J. V., Martínez, J. A., Fitó, M., Gea, A., Hernán, M. A., … PREDIMED Study Investigators (2018). Primary Prevention of Cardiovascular Disease with a Mediterranean Diet Supplemented with Extra-Virgin Olive Oil or Nuts. The New England journal of medicine, 378(25), e34. https://doi.org/10.1056/NEJMoa1800389