Cholesterol is een vetachtige stof die in de lever wordt aangemaakt en ook weer afgebroken. Je hebt de stof in beperkte hoeveelheid nodig voor de aanmaak van cellen, hormonen en gal. Een te lage cholesterol bestaat dus niet. Een te hoge cholesterol komt echter vaak voor en kan leiden tot aderverkalking.
Wat is een ‘slechte cholesterol’?
Er wordt vaak gesproken over ‘slechte’ en ‘goede’ cholesterol. De ‘goede’ cholesterol (HDL-cholesterol) veroorzaakt geen aderverkalking. Alle andere cholesterolpartikels veroorzaken wel ziekte en beschouwen we dus als ‘slechte’ cholesterol, bijvoorbeeld het LDL-cholesterol.
Familiale hypercholesterolemie
Wanneer er zéér veel LDL-cholesterol aanwezig is in het bloed, kan het zijn dat er een afwijking in je DNA aanwezig is waardoor de cholesterol dubbel zo hoog is dan bij je leeftijdsgenoten. Aangezien de afwijking reeds vanaf de geboorte aanwezig is, is er een jarenlange blootstelling aan sterk verhoogde cholesterolwaarden waardoor aderverkalking en hart- en vaatziekten vroegtijdig optreden.
Oorzaak hoge cholesterol
Bij familiale hypercholesterolemie wordt de ziekmakende variant autosomaal-dominant overgeërfd. Dit betekent dat de kinderen van iemand met familiale hypercholesterolemie 50% kans hebben om deze aanleg voor de aandoening over te erven.
Klachten of symptomen van hoge cholesterol
Hoge cholesterolwaarden voel je niet en geven pas symptomen wanneer de aderverkalking tot uiting komt. Bij zeer hoge cholesterolwaarden slaat de cholesterol soms neer in de weefsels ter hoogte van:
- de ogen met een witte ring rond de iris of gele vlekjes rond de ogen
- de pezen, vooral de achillespezen
Bij aderverkalking zal cholesterol uit de bloedbaan zich in de wand van het bloedvat afzetten en opstapelen, met de vorming van een plaque. Deze plaque kan groeien en leiden tot een vernauwing van het bloedvat, waardoor het bloed er niet meer vlot door kan stromen en er klachten kunnen ontstaan.
Diagnose van hoge cholesterol
Voor een klinische diagnose kijken we je tekens na en gebruiken we de Dutch Lipid Clinic Network (DLCN) score. Deze score houdt rekening met:
- je LDL-cholesterolwaarde
- hart- en vaatziekte op jonge leeftijd
- vroegtijdige hart- en vaatziekten in je familie
Als we vermoeden dat er sprake is van familiale hypercholesterolemie, dan zal een genetisch onderzoek aangeboden worden. Hierbij testen we het genetisch materiaal op gekende ziekmakende varianten.
Behandeling van hoge cholesterol
Mogelijke behandelingen van hoge cholesterol zijn:
- voedingsadvies bij de diëtist
- statines of bempedoïnezuur: medicijnen die de cholesterol doen dalen
- ezetimibe: medicijnen die de opname van cholesterol in de dundarm verhinderen
- PCSK9-antilichamen: spuitje dat het LDL-cholesterol krachtig verlaagt
- PCSK9-RNA-therapie: spuitje dat de aanmaak blokkeert in de levercellen
- Fibraten: medicijnen die gebruikt worden om vetten (triglyceriden) in het bloed te verlagen
- Supplementen of natuurlijke producten
Naast het verlagen van de cholesterol zijn er enkele belangrijke levensstijl en medicamenteuze opties mogelijk. Denk aan rookstop of de behandeling van te hoge bloeddruk, ontsteking in de bloedbaan, diabetes en obesitas.
Meer informatie
De diensten cardiologie en endocrinologie organiseren de lipidenraadpleging voor de diagnose en behandeling van lipidenstoornissen. Een lipidenstoornis is een stofwisselingsstoornis waarbij het cholesterolgehalte in het bloed te hoog is. Je huisarts of behandelende arts kan je doorverwijzen voor een afspraak.
Lees in onderstaande brochure meer over een te hoge cholesterol, klachten, behandelingen en de lipidenraadpleging.